Arnhemse Marga Klompé: eerste vrouwelijke minister van Nederland

Foto: Wikipedia Commons

Deze week was de traditionele bordesscène waar het net geïnstalleerde kabinet Rutte IV zich aan de buitenwereld liet zien. Een historische moment: voor het eerst telt een kabinet evenveel vrouwelijke- als mannelijke ministers.

Het is goed hierbij te bedenken wie de eerste vrouwelijke minister van Nederland was. In 1956 was dat Marga Klompé uit Arnhem.

Eerste vrouwelijke minister van Nederland

In 1956 werd zij de eerste vrouwelijke minister van Nederland. Namens de Katholieke Volkspartij (KVP) werd zij minister van Maatschappelijk Werk. Marga Klompé is een van de belangrijkste grondleggers van de verzorgingsstaat. Zo stond zij aan de wieg van de Algemene bijstandswet en de Wet op de bejaardenoorden. Onder haar leiding wordt bijstand een recht en niet langer genade, waarbij de armen aan het humeur van hun weldoeners waren overgeleverd.
Ze was de eerste vrouw die de eretitel minister van Staat kreeg (1971-1986).

Ervaringen in haar eigen jeugd

Het is een diepe overtuiging die haar dreef. Een overtuiging gebaseerd op ervaringen in haar eigen jeugd. Marga Klompé werd op 16 augustus 1912 geboren als tweede in een gezin van vijf. Een katholiek gezin, haar vader heeft een bedrijfje in postpapier. Maar in de crisisjaren werd hij ziek en ging het bedrijf failliet. Vanaf dat moment droeg Marga de zorg voor het gezin. Ze heeft scheikunde gestudeerd in Utrecht en studeerde geneeskunde totdat de universiteit moest sluiten vanwege de oorlog. Zij werd lerares op een school in Nijmegen. Met haar salaris onderhield ze haar moeder, broertjes en zusjes.

Oorlogsjaren

Volgens Wikipedia was ze actief in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Bij de Duitse inval in mei 1940 verleende ze als lid van het Korps Vrouwelijke Vrijwilligers haar medewerking bij de Slag om de Grebbeberg. Onder de schuilnaam dr. Meerbergen verrichtte zij koeriersdiensten voor onder anderen aartsbisschop Johannes de Jong. Twee jaar later werd ze vice-voorzitter van Unie van Vrouwelijke Vrijwilligers, een functie die ze tien jaar lang zou blijven vervullen. Onder de schuilnaam Truus ter Aken zat ze in de nadagen van de oorlog ondergedoken in Otterloo en Apeldoorn. Na de bevrijding van Arnhem was zij samen met de Unie betrokken bij het op gang brengen van het openbare leven in de stad.
In de meidagen van 1940 werkte ze als vrijwilliger en hielp ze bij de verpleging van militairen die gewond zijn geraakt op de Grebbeberg. Ze werd actief in het verzet, koerier voor aartsbisschop De Jong. Bij de Slag om Arnhem speelde zij een belangrijke rol bij de evacuatie van de burgerbevolking. Als die bevolking na de oorlog terug mag keren naar een verwoeste stad is het Klompé die de opruimwerkzaamheden coördineerde.

Start politieke carrière

Na de oorlog werd ze politiek actief. Ze twijfelde tussen de Partij van de Arbeid en de Katholieke Volkspartij. Het werd de KVP, maar het gebrek aan vrouwelijke politici is haar een doorn in het oog. Samen met haar vriendin Wally van Lanschot richtte ze het Roomsch Katholiek Vrouwendispuut op. En wie A zegt moet ook B zeggen. Ze laat zich op een  onverkiesbare plaats op de lijst zetten. Maar in 1948 komt ze toch in de Tweede Kamer, omdat een KVP-Kamerlid doorschoof naar het kabinet. Zij kwam op 12 augustus 1948 de kamer in. Ze verkreeg vervolgens in de fractie de portefeuille van buitenlandwoordvoerster toebedeeld. Vanuit die functie zou ze tussen 1949 en 1956 deel uitmaken van de Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa en tussen 1952 en 1956 van het parlement van de EGKS.[4]
Kort nadat ze stopte als minister werd ze benoemd tot minister van Staat. Klompé zette zich vervolgens in voor de kerk en ging deel uitmaken van de pauselijke commissie Justitia et Pax.[4] Na haar pensioen zou ze zich ook niet meer bemoeien met de Haagse politiek.
Marga Klompe overleed op 28 oktober 1986.

Kabinet Drees III

 

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen