Advocaten met cliënten die een rechtsbijstandverzekering hebben, merken vaak dat verzekeraars proberen verzekerden weg te houden bij advocaten en vermijden hen te informeren over de mogelijkheid om zelf een advocaat te kiezen. Het recht op vrije advocaatkeuze wordt hierdoor beperkt.
Veel rechtsbijstandverzekeraars stellen bovendien dat verzekerden pas zelf een externe advocaat kunnen kiezen en de kosten hiervoor vergoed krijgen nadat de verzekeraar hiervoor een opdracht heeft verstrekt. Zolang er nog geen procedure aanhangig is, bestaat er volgens de verzekeraars evenmin recht op vrije advocaatkeuze.
Tot zover de hedendaagse praktijk, nu hoe het eigenlijk hoort….
Juridische vraagstukken
Een rechtsbijstandverzekeraar lost juridische vraagstukken en/of geschillen op voor haar verzekerden. Bij de rechtsbijstandverzekeraar zijn er juristen en advocaten werkzaam die de juridische zaken van de verzekerden behandelen. Maar in bepaalde gevallen hebben verzekerden ook het recht om zelf een advocaat te kiezen. Dit betekent dat een verzekerde niet verplicht is om een jurist van de rechtsbijstandverzekeraar in te schakelen om zijn juridische zaak te laten behandelen. Hij/zij mag ook zelf een advocaat kiezen, die niet werkzaam is bij de rechtsbijstandverzekeraar. Het Europese Hof van Justitie en de geschillencommissie van de Kifid hebben hierover meerdere uitspraken gedaan.
Vrije advocaatkeuze
Het Europese Hof van Justitie bepaalde in 2013 al dat iemand met een rechtsbijstandverzekering recht heeft op een vrije advocaatkeuze indien er sprake is van een gerechtelijke of administratieve procedure, waarvoor het inschakelen van een advocaat niet wettelijk verplicht is. Vóór die tijd gaven rechtsbijstandverzekeraars de voorkeur aan het behandelen van zaken door interne juristen en/of advocaten, mede vanwege het kostenplaatje. Wanneer een verzekerde toch een externe advocaat wilde kiezen, dan was dit volgens de polisvoorwaarden van de rechtsbijstandverzekeraar niet mogelijk, of alleen onder strikte voorwaarden.
Polisvoorwaarden
Rechtsbijstandverzekeraars vonden dat de kosten voor een externe advocaat alleen hoefden te worden vergoed, indien zij van mening waren dat de behandeling van de zaak aan een externe advocaat moest worden uitbesteed. In andere gevallen was er geen vrije keuze voor een advocaat op kosten van de rechtsbijstandsverzekeraar. Verzekerden waren in zo’n geval voor juridische hulp afhankelijk van interne juristen en/of advocaten van de rechtsbijstandverzekeraar. Ook in gevallen dat hij/zij liever een externe advocaat wenste in te schakelen. Sinds de uitspraak van het Europese Hof van Justitie in 2013 zijn dergelijke polisvoorwaarden niet meer toegestaan.
Kosten vergoeden
Ook in juridische zaken waarbij een advocaat niet verplicht is, mogen verzekerden zich laten bijstaan door een advocaat naar eigen keuze. De verzekeraar is verplicht deze kosten te vergoeden. Het Europese Hof van Justitie heeft in 2020 beslist dat de vrije advocaatkeuze niet alleen voor gerechtelijke of administratieve procedures geldt, maar ook al voordat er sprake is van zo’n procedure. Dus ook in de buitengerechtelijke fase heeft een verzekerde recht op vrije advocaatkeuze. Voorwaarde is wel dat er sprake moet zijn van bemiddeling of buitengerechtelijke onderhandelingen over een oplossing. Dus zelfs wanneer er nog geen sprake is van een gerechtelijke procedure, hebben verzekerden op basis van hun rechtsbijstandverzekering recht op een vrije advocaatkeuze.
Meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met RechtNet Advocaten via [email protected] of bel naar 073-6154311.
